Gaz nie jest jedyną opcją na gotowanie pod namiotem, ale dla wielu to najwygodniejsze, najbardziej niezawodne i uniwersalne źródło energii w terenie. Szczególnie wtedy, gdy nie mamy dostępu do prądu albo chcemy przygotować posiłek szybko i bez kombinowania.
Ale jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z biwakowaniem (albo po prostu chcesz to wszystko uporządkować), pewnie zastanawiasz się: co to właściwie jest kartusz, jaka butla będzie odpowiednia i czym różni się gwint od kliknięcia?
W tym artykule znajdziesz przejrzysty przegląd najpopularniejszych źródeł gazu używanych na campingu – od małych kartuszy po większe butle turystyczne. Praktycznie, z przykładami i z myślą o kuchenkach, grillach i innych urządzeniach, które zabieramy pod namiot.
Kartusze gazowe – lekkie i kompaktowe
Kartusze gazowe cieszą się dużą popularnością wśród turystów i biwakowiczów, przede wszystkim dzięki swojej niewielkiej wadze, poręczności i łatwości transportu. To właśnie one najczęściej trafiają do plecaków i skrzyń campingowych, kiedy zależy nam na mobilnym źródle gazu, które zmieści się w bagażu i nie dociąży auta. W porównaniu do dużych, stalowych butli są wygodne, przystępne cenowo i bezproblemowe w obsłudze.
Obecnie na rynku znajdziemy kartusze różnych rozmiarów i typów – z zaworem, z gwintem, zatrzaskowe, a także starsze modele przebijane. Wiele osób poszukujących odpowiedniego modelu posługuje się określeniem „kartusz zgodny z normą EN417”. Warto jednak wiedzieć, że sama norma EN417 nie wskazuje rodzaju kartusza, a jedynie odnosi się do ogólnych parametrów bezpieczeństwa i konstrukcji jednorazowych pojemników z gazem płynnym, zarówno tych z zaworem, jak i bez. Oznacza to, że praktycznie każdy kartusz dostępny na rynku może spełniać tę normę – ale nie oznacza to jeszcze, że będzie pasował do Twojej kuchenki czy palnika.
Kartusze przebijane
To jeden z najstarszych typów kartuszy. Nie posiadają zaworu ani gwintu – zamiast tego, podczas montażu są przebijane igłą znajdującą się w kuchence lub palniku. Od momentu przebicia gaz zaczyna się uwalniać, więc takiego kartusza nie można już odłączyć przed jego całkowitym opróżnieniem.
Choć coraz rzadziej spotykane, nadal mają swoich zwolenników – głównie ze względu na bardzo niską cenę i prostotę konstrukcji. Wymagają jednak odpowiedniego, zgodnego sprzętu i większej ostrożności podczas montażu.
Plusy:
– niska cena
– prosta budowa
Minusy:
– brak możliwości odłączenia przed zużyciem gazu
– niższy poziom bezpieczeństwa w porównaniu do kartuszy z zaworem
Kartusze z zaworem, bez gwintu (np. do kuchenek typu „camp bistro”)
To jedne z najczęściej używanych kartuszy w turystycznych kuchenkach walizkowych, czyli tzw. „camping bistro”. Ich charakterystyczną cechą jest brak gwintu, ale za to posiadają zawór, który pozwala na bezpieczne wielokrotne podłączanie i odłączanie kartusza od urządzenia.
Kartusze tego typu mają zazwyczaj standardową pojemność ok. 400 ml (227 g) i bardzo podobny, podłużny kształt – dzięki temu są wymienne między większością sprzętów opartych na tym systemie.
Zalety:
– szybki montaż i demontaż
– powtarzalna forma i kompatybilność z popularnymi kuchenkami
– dostępne w wielu sklepach (nawet marketach)
Warto wiedzieć:
Choć są mniej uniwersalne niż kartusze z gwintem, to do klasycznych kuchenek walizkowych sprawdzają się idealnie – zwłaszcza na krótkie wyjazdy lub gotowanie na stole kempingowym.
Kartusze z zaworem, bez gwintu – system Easy Clic (Campingaz)
To kartusze opracowane i produkowane wyłącznie przez markę Campingaz. Zamiast klasycznego gwintu zastosowano w nich system zatrzaskowy Easy Clic, który umożliwia szybkie i bezpieczne podłączenie kartusza do urządzenia jednym ruchem – bez wkręcania, bez wysiłku. Po prostu: klik – i gotowe.
System ten jest bardzo wygodny, szczególnie dla osób, które chcą uniknąć manewrowania przy zaworach czy mocniejszego dokręcania. Kartusze Easy Clic mają zawór, więc można je wielokrotnie podłączać i odłączać, bez ryzyka ulatniania się gazu.
Pasują wyłącznie do urządzeń Campingaz, które zostały przystosowane do tego systemu – np. kuchenek Camping Cook CV, Bivouac, Camp Bistro DLX czy niektórych lamp gazowych.
Zalety:
– bardzo szybki i intuicyjny montaż
– bezpieczny zawór – gaz nie ucieka po odłączeniu
– dostępne w popularnych rozmiarach (CV 300 Plus, CV 470 Plus)
Wady:
– kartusze pasują tylko do urządzeń z systemem Easy Clic
– nieco wyższa cena w porównaniu do kartuszy uniwersalnych
Kartusze z zaworem i gwintem 7/16 cala (EN417)
To najbardziej uniwersalny i najczęściej spotykany typ kartusza na rynku. Mają standardowy zawór z gwintem 7/16 cala, zgodny z normą EN417, dzięki czemu są kompatybilne z ogromną większością turystycznych kuchenek, palników i lampek gazowych.
Ich największą zaletą jest szeroka dostępność oraz różnorodność pojemności – od małych 100 g, przez 230 g, aż po duże kartusze 450 g. Dzięki zaworowi kartusz można bezpiecznie odłączać i podłączać wielokrotnie, co pozwala na jego przenoszenie i oszczędniejsze użycie.
Kartusze tego typu produkuje większość popularnych firm turystycznych, takich jak Primus, MSR, Coleman, GoSystem, Quechua czy nawet Obelink.
Zalety:
– bardzo szeroki wybór producentów i rozmiarów
– możliwość odłączania bez utraty gazu
– kompatybilność z większością urządzeń turystycznych
Warto wiedzieć:
Jeśli zależy Ci na elastyczności i łatwej dostępności kartuszy za granicą, to właśnie ten typ jest najbezpieczniejszym wyborem. Sprawdza się zarówno na szybkie wypady, jak i w bardziej zaawansowanych zestawach kuchennych.
Butle gazowe – dla dłuższych i większych wyjazdów
Butle gazowe to rozwiązanie dla tych, którzy planują dłuższy pobyt, potrzebują zasilać kilka urządzeń naraz (np. kuchenkę i grilla) lub po prostu chcą mieć zapas gazu na wiele dni.
Butle stalowe 2–5 kg
Najbardziej uniwersalne, dostępne w wypożyczalniach i punktach napełniania w całym kraju. Mają standardowy zawór i wymagają użycia reduktora ciśnienia oraz węża z opaskami zaciskowymi.
Pasują do: dużych kuchenek turystycznych, grilli gazowych, nagrzewnic, bojlerów.
Zalety:
– bardzo wydajne
– łatwe do napełnienia lub wymiany
– dostępne w różnych rozmiarach
Wady:
– ciężkie
– wymagają dodatkowego osprzętu
– zajmują więcej miejsca w transporcie
Butle Campingaz R901, R904, R907
To znane niebieskie butle marki Campingaz, które występują w trzech rozmiarach: R901 (0,4 kg), R904 (1,8 kg), R907 (2,75 kg). Można je wymieniać w wielu krajach Europy, co czyni je popularnym wyborem w podróży.
Pasują do: sprzętów Campingaz i innych urządzeń z odpowiednim adapterem.
Zalety:
– trwałe i bezpieczne
– dostępne w punktach wymiany w całej Europie
– pasują do wielu urządzeń
Wady:
– droższe w zakupie
– wymagają zakupu odpowiedniego reduktora
Na co zwrócić uwagę?
- Nie każdy kartusz pasuje do każdej kuchenki – zawsze sprawdzaj, czy Twoje urządzenie jest gwintowane, „klikane” czy przebijane.
- Butle wymagają osprzętu – bez reduktora i dobrego węża nie ruszysz.
- Unikaj przechowywania kartuszy i butli w nagrzanych autach – gaz rozszerza się w wysokiej temperaturze.
- Jeśli wybierasz się za granicę, sprawdź dostępność wymiennych butli w danym kraju – nie wszystkie systemy są uniwersalne.
Co wybrać?
Na weekendowy wyjazd w dwie osoby idealnie sprawdzi się kartusz gwintowany 230 lub 450 g – spokojnie wystarczy na gotowanie i herbatę.
Jeśli planujesz kilkudniowy pobyt z większą rodziną, butla R907 lub butla stalowa 2 kg z kuchenką dwu-palnikową będzie znacznie wygodniejsza i tańsza w eksploatacji.
Wybór odpowiedniego źródła gazu to jedna z kluczowych decyzji przed każdym wyjazdem pod namiot. Od niego zależy nie tylko komfort gotowania, ale i bezpieczeństwo. Warto poznać różne systemy i wybrać taki, który będzie najlepiej dopasowany do Twoich potrzeb, długości wyjazdu i rodzaju sprzętu.